ETF طلا و نقره چیست و چرا سود های بالایی ثبت کرده اند؟

صندوق های ETF طلا و نقره با بازده بالای ۵۰ درصد در یک سال اخیر و چشم انداز آینده

صندوق ETF طلا و نقره چیست و چطور کار می کند؟

صندوق ETF طلا و نقره در اصل یک صندوق قابل معامله در بورس است که به جای سهام عادی، دارایی اصلی آن طلا یا نقره است. یعنی وقتی شما واحد های این صندوق ها را می خری، در واقع به صورت غیر مستقیم صاحب مقدار مشخصی طلا یا نقره می شوی، بدون این که مجبور باشی خودت فلز را نگهداری کنی یا نگران امنیت صندوق و گاوصندوق باشی.

در صندوق های ETF طلا، معمولا دارایی صندوق شامل سکه، شمش یا گواهی سپرده طلا است. در صندوق های ETF نقره نیز دارایی می تواند شامل گواهی سپرده نقره، قرارداد های مبتنی بر قیمت نقره یا ترکیبی از این ها باشد. مدیریت صندوق وظیفه دارد ارزش خالص دارایی هر واحد صندوق را بر اساس قیمت لحظه ای طلا یا نقره محاسبه کند و این عدد به صورت NAV نمایش داده می شود.

تفاوت اصلی ETF با خرید فیزیکی در چند نکته است:

1. خرید و فروش آن کاملا آنلاین و از طریق سامانه های بورسی انجام می شود
2. نیاز به نگهداری فیزیکی طلا یا نقره نیست
3. نقد شوندگی بالاتری دارد
4. کارمزد خرید و فروش معمولا کمتر از معامله فیزیکی است

نکته مهم این است که ارزش صندوق های ETF طلا و نقره مستقیما به قیمت جهانی این فلزات، نرخ ارز و شرایط بازار سرمایه بستگی دارد. در نتیجه، وقتی در خبر ها می بینیم که صندوق های ETF طلا و نقره در یک سال اخیر بیش از ۵۰ درصد بازدهی داده اند، در واقع ترکیبی از رشد قیمت خود فلز، شرایط تورمی و رفتار سرمایه گذاران را مشاهده می کنیم.

چرا صندوق های ETF طلا و نقره در یک سال اخیر بازده بالای ۵۰ درصد داشته اند؟

در سال گذشته، بسیاری از گزارش ها از هند، اروپا و بازار های جهانی نشان داده اند که هم طلا و هم نقره از نظر بازده در میان دارایی های اصلی رکورد زده اند. در برخی بازار ها، ETF های طلا و نقره بازده های بالای ۵۰ تا ۶۰ درصد در یک سال ثبت کرده اند و حتی بعضی ETF های نقره در دوره های کوتاه تر تا بالای ۱۰۰ درصد نیز رشد داشته اند.

چند عامل مهم پشت این رشد وجود دارد:

۱. تورم و نگرانی از کاهش ارزش پول

وقتی تورم جهانی و محلی بالا می رود، سرمایه گذاران به دنبال دارایی هایی می روند که بتواند ارزش پول را حفظ کند. طلا و نقره هر دو نقش پناهگاه امن را بازی می کنند. صندوق های ETF به دلیل سادگی خرید و فروش، اولین درگاهی هستند که سرمایه گذار به سمت آن می رود.

۲. سیاست های نرخ بهره و بانک های مرکزی

در دوره هایی که نرخ بهره واقعی منفی یا نزدیک به صفر است، نگه داشتن پول نقد یا سپرده بانکی جذابیت چندانی ندارد. در همین زمان، گزارش هایی منتشر شده که نشان می دهد بانک های مرکزی جهان خرید طلا را افزایش داده اند و این موضوع به رشد قیمت طلا دامن زده است. ETF های طلا و نقره به صورت مستقیم از این روند سود گرفته اند.

۳. تقاضای صنعتی برای نقره

نقره علاوه بر نقش سرمایه ای، کاربرد های صنعتی گسترده ای دارد؛ در پنل های خورشیدی، باتری ها، تجهیزات الکترونیکی و… . در سال های اخیر گزارش هایی منتشر شده که کمبود عرضه و افزایش تقاضای صنعتی نقره را نشان می دهد و همین موضوع باعث شده ETF های نقره حتی در بعضی دوره ها عملکرد بهتری از طلا داشته باشند.

۴. ورود سرمایه گذاران خرد از طریق ETF

سومین موج رشد، از سمت خود ETF ها آمده است. پلتفرم های آنلاین و اپلیکیشن های سرمایه گذاری، ورود سرمایه گذاران خرد به این صندوق ها را بسیار آسان کرده اند. وقتی بازده یک ساله به شکل ۵۰ تا ۶۰ درصد دیده می شود، موج جدیدی از سرمایه وارد صندوق می شود و این خود به خود فشار خرید را بیشتر می کند.

۵. اثر ترکیبی قیمت ارز و طلا برای سرمایه گذار ایرانی

برای سرمایه گذار ایرانی، بازده صندوق طلا فقط تابع قیمت جهانی طلا نیست، بلکه از نرخ ارز نیز تاثیر می گیرد. اگر در یک سال، هم قیمت جهانی طلا رشد کند و هم نرخ ارز بالا برود، اثر ترکیبی این دو می تواند بازدهی صندوق های طلا را به شکل چشم گیری افزایش دهد و همین جاست که عدد های بالای ۵۰ درصد، کاملا قابل توجیه می شود.

مزیت ETF نقره برای سرمایه گذاری بلند مدت

چرا ETF نقره برای سرمایه گذاری بلند مدت جذاب است؟

اگر چه نقره نوسان بیشتری نسبت به طلا دارد، اما برای دید بلند مدت ۲ مزیت استراتژیک دارد که طلا ندارد.

📌 ۱. تقاضای صنعتی رو به رشد

بیش از ۵۰ درصد مصرف نقره صنعتی است، مخصوصا در:

1. پنل های خورشیدی
2. خودرو های برقی
3. تراشه های الکترونیکی
4. باتری ها
5. تجهیزات پزشکی

رشد صنعت انرژی های نو باعث شده نقره تبدیل به یک فلز استراتژیک آینده شود.

📌 ۲. شکاف عرضه و تقاضا

در سال های اخیر گزارش های جهانی نشان می دهد که:

1. استخراج نقره کاهش یافته
2. مصرف نقره صنعتی رشد کرده
3. ذخایر جهانی نقره کاهش یافته

این یعنی در بلند مدت احتمال جهش های قیمتی بزرگ در نقره زیاد است.

📌 ۳. هزینه سرمایه گذاری بسیار پایین است

ETF نقره امکان خرید حجم های کم را فراهم می کند و برخلاف خرید فیزیکی نقره:

1. نیازی به انبار
2. نگهداری
3. امنیت
4. یا هزینه ضرب و اجرت

ندارد.

📌 ۴. نقره معمولا در بازار های صعودی بهتر از طلا عمل می کند

رفتار نقره این گونه است:

1. در بازار های نزولی افت بیشتری دارد
2. اما در بازار های صعودی رشد دو تا سه برابری نسبت به طلا دارد

بنابراین برای سرمایه گذاران بلند مدت، می تواند سود های بیشتر ایجاد کند.

بررسی ریسک ها و نوسان صندوق های ETF طلا و نقره در مقایسه با طلای فیزیکی و سکه

وقتی صحبت از بازده ۵۰ درصدی در یک سال می شود، خیلی ها فقط روی سود تمرکز می کنند، اما واقعیت این است که ETF های طلا و نقره مثل هر دارایی دیگری، ریسک و نوسان خود را دارند و گاهی حتی از خرید سکه یا طلای فیزیکی پر نوسان تر می شوند.

۱. ریسک نوسان قیمت

هم طلا و هم نقره می توانند در بازه های کوتاه مدت نوسان های تند و تیزی داشته باشند، به خصوص نقره که طبق گزارش ها ریسک و نوسان آن معمولا بیشتر از طلا است.

اگر در سقف قیمتی وارد این صندوق ها شوی، ممکن است مدتی طولانی در سود نباشی. بنابراین، این صندوق ها برای کسانی که به دنبال نوسان گیری کوتاه مدت بدون استراتژی هستند، می توانند خطرناک باشند.

۲. ریسک ارز و اقتصاد محلی

در بازار ایران، صندوق های طلا تحت تاثیر نرخ ارز و سیاست های پولی داخل کشور نیز هستند. کاهش ناگهانی نرخ ارز، کنترل های دستوری یا تغییر مقررات بورسی می تواند باعث فشار فروش روی واحد های صندوق شود، حتی اگر قیمت جهانی طلا ثابت مانده باشد.

۳. ریسک نقد شوندگی و حجم معاملات

اگر صندوقی حجم معاملات روزانه کمی داشته باشد، خروج از آن در شرایط هیجانی بازار ممکن است سخت شود. در مقابل، صندوق هایی که تعداد واحد در گردش بالا و حجم معاملات سنگین دارند، برای سرمایه گذاری های بزرگ مناسب تر هستند.

۴. ریسک مدیریت صندوق و کارمزد ها

اگر چه ETF ها نسبت به صندوق های سنتی کارمزد پایین تری دارند، اما کارمزد مدیریت و کارمزد معاملات هنوز روی بازده خالص شما اثر می گذارد. صندوقی که کارمزد مدیریت بالا، ساختار پیچیده یا شفافیت اطلاعاتی کم دارد، برای سرمایه گذاری بلند مدت مناسب نیست.

۵. مقایسه با طلای فیزیکی و سکه

1. طلای فیزیکی و سکه:
2. مزیت: لمس دارایی، حس مالکیت، خروج از سیستم مالی
3. عیب: حباب قیمت، ریسک سرقت، هزینه نگهداری، نقد شدن سخت در بعضی شرایط
4. ETF طلا و نقره:
5. مزیت: شفافیت قیمت، نقد شوندگی، کارمزد کمتر، عدم نیاز به نگهداری فیزیکی
6. عیب: وابستگی به بازار سرمایه و زیرساخت های مالی، ریسک مدیریت صندوق، ریسک تکنیکی سیستم ها

در نهایت، هیچ کدام مطلقا بهتر یا بدتر نیستند، بلکه باید در کنار هم و در قالب یک سبد متنوع استفاده شوند.

تاثیر دلار شاخص DXY بر طلا

تاثیر دلار شاخص DXY بر طلا چیست و چرا این رابطه مهم است؟

شاخص دلار یا DXY یکی از مهم ترین شاخص های اقتصادی جهان است که قدرت دلار آمریکا را نسبت به شش ارز اصلی دیگر اندازه می گیرد. این شاخص یکی از مهم ترین عوامل تعیین کننده قیمت جهانی طلا است.

چرا DXY روی قیمت طلا تاثیر مستقیم دارد؟

طلا در بازار های جهانی با دلار قیمت گذاری می شود، بنابراین:

1. وقتی DXY بالا می رود، طلا معمولا کاهش پیدا می کند.
2. چون دلار قوی تر می شود و خرید طلا برای کشورهای دیگر گران تر می شود.
3. وقتی DXY پایین می آید، طلا معمولا افزایش پیدا می کند.
4. چون ارزش دلار در مقابل سایر ارز ها افت می کند و طلا جذاب تر می شود.

علت های این رابطه معکوس:

1. هزینه فرصت نگهداری طلا افزایش می یابد
2. وقتی دلار قوی می شود، سرمایه گذاران سرمایه را به سمت دارایی های دلاری می برند و از طلا خارج می کنند.
3. قدرت خرید کشور های غیر دلاری کاهش می یابد
4. وقتی دلار قوی است، خرید طلا برای آن ها گران تر می شود.
5. سیاست های فدرال رزرو
6. هر زمان که فدرال رزرو نرخ بهره را بالا ببرد، DXY قوی و طلا ضعیف می شود.

نتیجه مهم برای سرمایه گذاران ایرانی:

حتی اگر نرخ ارز داخل ایران بالا برود،

اگر DXY بسیار قوی شود، رشد طلا جهانی کند یا منفی می شود.

بنابراین برای تحلیل ETF طلا باید هم قیمت جهانی طلا و هم شاخص DXY را با هم بررسی کرد.

چگونه بهترین صندوق ETF طلا یا نقره را انتخاب کنیم؟ معیار های کلیدی برای سرمایه گذاران ایرانی

بازده ۵۰ درصدی سال قبل جذاب است، اما انتخاب صندوق صرفا بر اساس بازده یک ساله، یک اشتباه کلاسیک است. برای انتخاب ETF مناسب، چند معیار مهم را باید کنار هم ببینی.

۱. سابقه عملکرد در دوره های مختلف

به جای نگاه کردن فقط به بازده ۱۲ ماه اخیر، بهتر است بازده ۳ ساله و ۵ ساله صندوق را نیز بررسی کنی. این کار نشان می دهد آیا سود بالا فقط حاصل یک جهش مقطعی بوده یا صندوق در دوره های مختلف بازار کارنامه قابل قبول دارد.

۲. حجم دارایی های تحت مدیریت و نقد شوندگی

صندوقی که دارایی تحت مدیریت بالاتر و حجم معاملات روزانه خوبی دارد، برای ورود و خروج سرمایه گذاران، به خصوص در مبالغ بالا مناسب تر است. در بازار هایی مثل هند، لیست ETF ها همراه با AUM، حجم معاملات و رتبه بندی بر اساس بازده منتشر می شود و سرمایه گذار می تواند براساس این معیار ها انتخاب کند.

در ایران هم می توان به سراغ صندوق های طلا و نقره معروف تر و پرمعامله رفت که کد های معاملاتی مشخص دارند و در رسانه های مالی بیشتر درباره آن ها صحبت شده است.

۳. نوع صندوق: طلای خالص، نقره خالص یا ترکیبی

بعضی صندوق ها فقط روی طلا تمرکز دارند، بعضی فقط روی نقره، و برخی نیز به صورت ترکیبی روی هر دو فلز سرمایه گذاری می کنند. صندوق های ترکیبی می توانند همزمان از رشد هر دو فلز بهره ببرند، اما پیچیدگی مدیریت آن ها بیشتر است و ریسک ترکیبی دارند.

اگر ریسک پذیری شما پایین تر است، معمولا شروع با ETF طلا انتخاب محافظه کارانه تری نسبت به ETF نقره است، چون نقره نوسان بیشتر و رفتار تند تری دارد.

۴. کارمزد ها و ساختار هزینه

کارمزد مدیریت، کارمزد معاملات و هزینه های جانبی روی بازده نهایی اثر مستقیم دارد. در گزارش هایی مانند اینوستومیا یا اینوستوپدیا برای ETF های جهانی، همیشه کنار بازده، عدد کارمزد مدیریت نیز ذکر می شود، چون تفاوت چند دهم درصدی در افق چند ساله به عدد بزرگی تبدیل می شود.

۵. تناسب صندوق با شرایط سرمایه گذار ایرانی

برای سرمایه گذار ایرانی، چند سوال باید روشن باشد:

1. سرمایه گذاری از طریق بورس داخل انجام می شود یا از طریق حساب بین المللی؟
2. ریسک تحریم و محدودیت های نقل و انتقال پول چگونه مدیریت می شود؟
3. صندوق انتخابی از نظر فقهی و قانونی مشکلی ندارد؟

در صندوق های داخلی طلا، معمولا پشتوانه صندوق گواهی سپرده سکه یا طلا در انبار های رسمی است و این ساختار برای بسیاری از سرمایه گذاران از نظر شرعی و حقوقی قابل قبول است.

چشم انداز آینده صندوق های ETF طلا و نقره و استراتژی مناسب سرمایه گذاری

سوال منطقی بعد از دیدن بازده های بالای ۵۰ درصد این است:

آیا هنوز هم وقت ورود است، یا این قطار حرکت کرده است؟

۱. سناریو های احتمالی برای طلا و نقره

تحلیل ها نشان می دهد که تا زمانی که:

1. نگرانی از تورم و بدهی های دولتی ادامه دارد
2. نا اطمینانی ژئوپلیتیک در جهان بالاست
3. تقاضای صنعتی برای نقره در حوزه انرژی های نو رشد می کند

طلا و نقره همچنان نقش مهمی در سبد سرمایه گذاران خواهند داشت. بسیاری از منابع تحلیلی می گویند که ETF های فلزات گران بها هنوز می توانند در میان مدت از بسیاری از دارایی ها عملکرد بهتری داشته باشند، هر چند لزوما تکرار همان بازده ۵۰ درصدی تضمین شده نیست.

۲. خطر فومو بعد از جهش های بزرگ

یکی از اشتباهات رایج این است که افراد بعد از دیدن نمودار های شارپی و بازده های بزرگ، با هیجان و بدون برنامه وارد می شوند. اگر ورود در اوج قیمت باشد، ممکن است چند ماه یا حتی چند سال طول بکشد تا سرمایه دوباره به سود برسد.

برای همین، بهتر است به جای تصمیم احساسی، از استراتژی های مدیریت ریسک استفاده شود.

۳. استراتژی دالر کاست اوریج (خرید پله ای دوره ای)

به جای این که یک جا و با تمام سرمایه وارد شوی، می توانی در یک بازه مثلا ۶ تا ۱۲ ماهه، به صورت ماهانه مقدار ثابتی واحد ETF بخری. این روش باعث می شود میانگین خرید تو تعدیل شود و ریسک ورود در سقف کاهش پیدا کند.

۴. درصد مناسب طلا و نقره در سبد سرمایه گذاری

بسته به ریسک پذیری، معمولا توصیه می شود بین ۱۰ تا ۳۰ درصد سبد سرمایه گذاری در طلا و نقره (شامل فیزیکی و ETF) باشد. برای افراد محافظه کار، این عدد نزدیک ۲۰ تا ۳۰ درصد، و برای افراد پر ریسک تر شاید ۱۰ تا ۲۰ درصد کافی باشد.

۵. نگاه میان مدت و بلند مدت به جای هیجان کوتاه مدت

اگر هدف تو فقط سود چند هفته ای باشد، ETF طلا و نقره می تواند تو را تحت فشار نوسان های شدید قرار دهد. اما اگر افق سرمایه گذاری ات یک تا سه سال یا بیشتر باشد، این صندوق ها می توانند نقش قوی در حفظ ارزش دارایی و تنوع بخشی ایفا کنند.

جدول مقایسه افراد مناسب و نامناسب برای سرمایه گذاری در ETF طلا و نقره